. . . Slachtoffers Je bent niet de enige

Praktische hulpJe bent niet de enige

Als je al jong geweld meemaakt, heeft dat invloed op je leven. Je weet dat je niet de enige bent, maar hoeveel andere slachtoffers zijn er? Dat is moeilijk te zeggen. Niet iedereen meldt geweld. Daar zijn verschillende redenen voor.

Geweld is niet alleen schoppen en slaan

Veel mensen denken dat het woord geweld gaat over lichamelijke mishandeling, zoals schoppen en slaan. Ze denken dat ze zich geen slachtoffer mogen noemen, omdat ze niet op die manier mishandeld zijn. Maar onder geweld vallen allerlei vormen van iemand beschadigen. Als je tegen je wil bent gezoend, is dat ook geweld. Als je gepest en uitgelachen werd, of geen vriendschappen mocht hebben is dat ook een vorm van geweld. Ook begluren en opsluiten zijn vormen van geweld. Mensen kunnen hier nog lang last van hebben. Niet iedereen vind het woord slachtoffer fijn. Wij gebruiken het omdat het woord heel duidelijk aangeeft dat je geen schuld hebt aan wat je is overkomen. Hieronder lees je daar mee over.

Schuld en schaamte

Sommige mensen die geweld hebben meegemaakt, schamen zich hiervoor. Bijvoorbeeld omdat het over seks gaat. Of omdat ze vinden dat ze zich meer hadden moeten verzetten. Of er eerder iets over hadden moeten zeggen.
Ook denken sommige slachtoffers dat het geweld of misbruik kwam door hun eigen gedrag of uiterlijk.
Ze denken dat het (voor een deel) hun eigen schuld was.

De schuld ligt bij de dader

Het is belangrijk te beseffen dat de schuld van het geweld altijd bij de dader ligt. Dit geldt voor alle vormen van geweld: of het nu gaat om lichamelijk geweld, seksueel geweld of psychisch geweld. Ook als je je niet hebt verdedigd of geen nee hebt gezegd: het is niet jouw schuld. De volwassene in de situatie had dit niet mogen doen. Of had niet mogen accepteren dat anderen dit bij je deden. Ook niet als je de aandacht of seks eerst wel prettig vond. Ook niet als ze je een lastig kind of moeilijke puber vonden.
Je bent als kind en tiener afhankelijk van volwassenen. Zeker in een pleegzorg of instelling. Medewerkers en pleegouders kunnen beslissingen nemen over jou. Het voelt onveilig om je te verweren of ‘nee’ te zeggen tegen zo’n persoon. Volwassenen in de jeugdzorg moeten dit weten en goed omgaan met de macht die zij hebben.

Niet verzetten en bevriezen

Kinderen en tieners durven zich dus niet altijd te verzetten tegen geweld, omdat ze bang zijn voor de volwassen. Of voor wat er dan gebeurt. Maar er zijn meer redenen.
Als kind of tiener besef je niet altijd wat je overkomt als je misbruikt wordt. Je weet niet hoe seks werkt. Of hoe je ‘nee’ moet zeggen. Soms krijg je later pas een naar gevoel over wat er is gebeurd, maar had je dat niet op het moment dat het gebeurde.

Veel mensen bevriezen als ze geweld meemaken. Ze doen niets. Sommige mensen schamen zich daar later voor. Of vinden dat ze daardoor hebben meegewerkt aan het geweld. Maar bevriezen is een normale reactie op gevaar. Het wordt je te veel en je kunt niet meer goed nadenken of reageren.

Hoe vaak kwam het voor?

Tussen 1945 en 2019 woonden er ongeveer 200.000 kinderen in de jeugdzorg. Het is niet bekend hoeveel van hen geweld hebben meegemaakt. Wel is er belangrijke informatie verzameld door een meldpunt. Dit meldpunt is opgezet voor het onderzoek naar geweld in de jeugdzorg. De onderzoekers hebben 699 meldingen bekeken. Hierdoor is duidelijker geworden hoe het geweld in de jeugdzorg eruitzag: welke vormen van geweld voorkwamen en wie geweld gebruikten. We weten niet of de ervaringsverhalen van de meldingen voor een groot deel hetzelfde zijn als die van alle slachtoffers. Maar de ervaringsverhalen geven wel veel informatie over wat er gebeurd is. 

Wat opvalt in de meldingen is dat psychisch geweld veel voorkwam. En dat veel kinderen verschillende vormen van geweld meemaakten. De meeste meldingen gaan over geweld dat vaak gebeurde en lang duurde. Kinderen maakten gemiddeld zeven en een half jaar geweld mee. Bijna altijd stopte het geweld pas als het kind zelf wegging uit de situatie of werd weggehaald.

Wil je ervaringsverhalen lezen van andere mensen die geweld in de jeugdzorg hebben meegemaakt? Kijk dan bij Ervaringsverhalen.

Wil je graag contact met andere mensen die geweld in de jeugdzorg hebben meegemaakt? Kijk dan bij Contact met lotgenoten.

Scroll naar boven