Wat waren de gevolgen van geweld, als kind en als volwassene?

Commissie de Winter heeft in het onderzoek op meerdere manieren informatie verzameld. Dit ging over hoeveel kinderen te maken kregen met geweld in de jeugdzorg tussen 1945 en 2019.  Die informatie kwam van personen (via open interviews, focusgroepen en gestandaardiseerde vragenlijsten), uit archieven en uit media en vakliteratuur. 

Daarnaast is er een meldpunt opgezet. De onderzoekers hebben 699 meldingen bekeken. Van deze meldingen ging 83% over psychisch geweld, zoals pesten of dreigen. Hierover vertelt een man die in de jaren zestig in een internaat voor blinde en slechtziende kinderen zat: 

‘Als je in je broek of bed geplast had, propten de broeders je natte onderbroek in je mond als straf.’

73% heeft een melding gedaan van fysiek geweld. Denk hierbij aan schoppen of slaan, of aan haren trekken. Een vrouw die in de jaren 70/80 in de pleegzorg zat, zegt: 

‘Ik ben in dat gezin geschopt, geslagen, aan mijn haren de trap op gesleurd en met mijn hoofd tegen de muur geslagen.’

Psychische verwaarlozing werd ook genoemd. Dit is als een kind bijna geen liefde, warmte en positieve aandacht krijgt. Iets meer dan de helft (57%) heeft een melding gedaan van psychische verwaarlozing. Een man die in de jaren vijftig in de pleegzorg zat, vertelt:

‘In het pleeggezin voelde ik totaal geen liefde. Ik heb het idee dat ik puur om het geld in huis genomen was. Ze hadden alleen maar belang bij het werk dat ik deed op de boerderij. Mijn pleegvader heeft zelfs nooit tegen mij gepraat.’

De helft (51%) van de melders heeft als kind in de jeugdzorg te maken gehad met seksueel geweld. Dit kan gaan om ongewenste aanraking van intieme delen van het lichaam (bijvoorbeeld geslachtsdelen, billen, borsten) of verkrachting. Zo vertelt een vrouw die in de jaren tachtig in de pleegzorg zat: 

‘Elke zondag gingen we op bezoek bij de ouders van mijn pleegouders. Ik werd dan naar de achterkamer gestuurd waar mijn pleegopa in zijn eentje zat. Bijna elke zondag werd ik door hem misbruikt, acht jaar lang. Toen ik dit als volwassene uiteindelijk aan mijn pleegouders vertelde zei mijn pleegvader ‘ja, dat heb ik altijd al vermoed’. Ik vroeg waarom hij dan nooit ingegrepen had. Hij antwoordde dat hij bang was voor zijn vader’. 

Ieder kind heeft basisbehoeften zoals eten, drinken, kleding en medische zorg. Bijna twee van de vijf (38%) slachtoffers meldt lichamelijke verwaarlozing. Zij kregen niet de verzorging waar zij behoefte aan en recht op hadden. Een man die in de jaren nul in de pleegzorg zat, vertelt:

‘Ik kreeg amper te eten. Toen ik een snoepje had gepakt moest ik voor straf alle snoepjes opeten, ik moest overgeven en zelfs toen moest ik dooreten. Op school vroeg ik andere kinderen om eten, toen ze daar achter kwamen werd ik geslagen.’

Wat opvalt is dat psychisch geweld veel voorkwam. En dat veel kinderen verschillende vormen van geweld meemaakten. De meeste meldingen gaan over geweld dat vaak gebeurde en lang duurde. Kinderen maakten gemiddeld 7,5 jaar geweld mee. Bijna altijd stopte het geweld pas als het kind zelf wegging bij jeugdzorg of werd weggehaald.